Chứng khoán là gì? Lợi ích và rủi ro khi đầu tư chứng khoán

Thuật ngữ chứng khoán được sử dụng để mô tả cổ phiếu, trái phiếu, quỹ tương hỗ và các loại đầu tư tài chính khác. Bài viết dưới đây JOBOKO.com sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về chứng khoán là gì? Ưu nhược điểm khi đầu tư chứng khoán?

MỤC LỤC:
I. Chứng khoán là gì?
II. Lợi ích khi đầu tư chứng khoán
III. Bất lợi khi đầu tư chứng khoán
IV. Phân loại chứng khoán
V. Thị trường chứng khoán là gì?
VI. Các loại thị trường chứng khoán

Khái niệm chứng khoán là gì không phải ai cũng nắm rõ

I. Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là tài sản hoặc giấy tờ có giá có thể được sử dụng để trao đổi với các tài sản khác có giá trị tương tự trên thị trường. Chứng khoán là tài sản mang tính bất phân định, nghĩa là có thể được sử dụng để trao đổi với các tài sản cùng loại, từ đó đơn giản hoá quá trình giao dịch.
Chứng khoán ghi nhận một khoản đầu tư hoặc quyền sở hữu tài sản. Ở Việt Nam, chứng khoán và thị trường chứng khoán thuộc sự quản lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để đảm bảo tính minh bạch và ngăn chặn các hành vi lừa đảo.

Đọc thêm: Forex là gì? Các yếu tố tác động đến thị trường Forex

II. Lợi ích khi đầu tư chứng khoán

Việc đầu tư vào thị trường chứng khoán mang lại các lợi ích chính sau:

• Hưởng lợi từ sự phát triển của nền kinh tế: Nền kinh tế đi lên đồng nghĩa với việc thu nhập đi lên. Nguyên nhân là do khi nền kinh tế phát triển sẽ tạo ra việc làm, từ đó gia tăng thu nhập và tăng doanh thu. Lương càng tăng cao, nhu cầu của người tiêu dùng cũng tăng lên, từ đó tạo ra nguồn tiền đổ vào các công ty. Điều này cũng giải thích các giai đoạn của một chu kỳ kinh doanh bao gồm mở rộng, giảm sút, thu hẹp và phục hồi.
• Đối phó với lạm phát: Thực tế cho thấy cổ phiếu có mức lãi suất hàng năm trung bình vào khoảng 10%, cao hơn so với tỷ lệ lạm phát trung bình hàng năm. Tuy nhiên, để hưởng lợi từ điều đó, bạn phải duy trì khoản đầu tư về dài hạn. Như vậy, bạn có thể đầu tư và hoà vốn kể cả khi giá cổ phiếu đột nhiên sụt giảm.
• Dễ dàng đầu tư: Thị trường cổ phiếu giúp việc mua cổ phần các công ty trở nên dễ dàng hơn. Bạn có thể mua cổ phiếu thông qua sàn môi giới, nhà hoạch định tài chính hoặc mua trực tiếp qua mạng. Tất cả những gì bạn cần làm chỉ là thiết lập một tài khoản và việc giao dịch chứng khoán chỉ tốn khoảng vài phút.
• Kiếm tiền theo hai cách: Hầu hết nhà đầu tư mua vào khi giá thấp và bán ra khi giá cao. Họ đầu tư vào những công ty đang phát triển mạnh mẽ và tăng nhanh về giá trị. Đây là cách đầu tư được ưa chuộng đối với cả các nhà đầu tư muốn đầu tư theo phong cách giao dịch trong ngày hay mua và nắm giữ lâu dài.
• Dễ dàng thu hồi vốn: Thị trường cổ phiếu cho phép bạn có thể bán cổ phiếu bất kỳ thời điểm nào.

Đầu tư chứng khoán được những lợi ích gì?

III. Bất lợi khi đầu tư chứng khoán

Song song với những lợi ích, việc đầu tư vào cổ phiếu còn có cả những bất lợi và mặt hạn chế như:

• Rủi ro cao: Nguy cơ mất số tiền đầu tư là khá cao. Nếu một công ty làm ăn thua lỗ, các nhà đầu tư sẽ bán cổ phiếu, khiến cho giá cổ phiếu của công ty đó chạm đáy. Bán cổ phiếu vào thời điểm này đồng nghĩa với việc bạn sẽ đánh mất khoản đầu tư ban đầu của mình.
• Các cổ đông được chi trả cuối cùng: Khi một công ty tuyên bố phá sản, các cổ đông ưu đãi (preferred stockholder), trái chủ (bondholder) hoặc các chủ nợ (creditor) sẽ được chi trả trước các cổ đông thông thường.
• Thử thách về tâm lý: Giá cổ phiếu tăng và giảm tính theo từng giây. Nhà đầu tư ít kinh nghiệm thường mua vào với giá cao cùng tham vọng lớn và bán ra khi giá thấp trong lo sợ.
• Các đối thủ cạnh tranh đáng gờm: Các nhà đầu tư tổ chức và nhà giao dịch chuyên nghiệp có lợi thế về thời gian và kiến thức chuyên môn trong việc đầu tư. Họ cũng sở hữu những công cụ giao dịch mua bán, mô hình tài chính và hệ thống máy tính tinh vi để có thể sử dụng bất cứ lúc nào.

IV. Phân loại chứng khoán

Chứng khoán được chia thành ba loại chính sau: Chứng khoán nợ (Debt Security), Chứng khoán vốn (Equity Security) và Chứng khoán phái sinh (Derivative).

1. Chứng khoán nợ

Chứng khoán nợ được dùng để ghi nhận khoản tiền mà người phát hành chứng khoán vay mượn từ người sở hữu chứng khoán. Người phát hành phải hoàn trả số tiền này cho người sở hữu sau một khoảng thời gian nhất định kèm theo lãi. Chứng khoán nợ có thể bao gồm trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp, chứng chỉ tiền gửi và các chứng khoán có thế chấp như nghĩa vụ nợ có thế chấp (CDO) và trái phiếu tài sản cho vay cầm cố (CMO).

2. Chứng khoán vốn

Khác với chứng khoán nợ, chứng khoán vốn thể hiện quyền sở hữu. Khi một công ty muốn mở rộng quy mô, họ có thể lựa chọn bán cổ phiếu công ty ra thị trường dưới dạng cổ phiếu thường hoặc cổ phiếu ưu đãi. Khi nhà đầu tư mua cổ phiếu, họ sẽ sở hữu một phần tài sản công ty, đồng nghĩa với việc hưởng lợi hay chịu thua lỗ tuỳ thuộc vào việc làm ăn của công ty.

3. Chứng khoán phái sinh

Loại chứng khoán thứ ba có tên gọi là chứng khoán phái sinh. Đây là loại chứng khoán mà giá trị của nó phụ thuộc vào một tài sản cơ sở, ví dụ như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hoá, tiền tệ, lãi suất,...

Đọc thêm: Ethereum là gì? Có nên đầu tư Ethereum?

V. Thị trường chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi chứng khoán. Ở đây, các công cụ tài chính được phân chia giữa các chủ thể tham gia thị trường. Tình hình phát triển của thị trường phụ thuộc phần lớn vào vị trí địa lý và tình hình chính trị của quốc gia hoặc vùng lãnh thổ, cũng như quyết định của những người có tầm ảnh hưởng trên thị trường.
Thị trường chứng khoán cũng được biết đến như một thị trường vốn vì đây là nơi các công ty gây dựng vốn để vận hành và mở rộng.

Thị trường chứng khoán thu hút đa dạng các nhà đầu tư

VI. Các loại thị trường chứng khoán

Các thị trường chứng khoán có thể được phân loại dựa trên nhiều yếu tố khác nhau, và bao gồm:

• Thị trường sơ cấp (Primary market).
• Thị trường thứ cấp (Secondary market).
• Thị trường cổ phiếu.
• Thị trường phi tập trung (Over the counter market).
• Thị trường chứng khoán chính phủ (Government securities market).
• Thị trường chứng khoán công ty (Corporate securities market).

Tại Việt Nam, việc giao dịch chứng khoán chịu sự quản lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Ngoài ra, còn có một số tổ chức khác được thành lập với mục tiêu đảm bảo tính minh bạch cho thị trường chứng khoán Việt Nam bao gồm Hiệp hội Kinh doanh Chứng khoán Việt Nam (VASB) và Hiệp hội các nhà Đầu tư Tài chính Việt Nam (VAFI).
Chứng khoán là công cụ dùng để gây vốn, là khoản đầu tư lâu dài hoặc ngắn hạn, là cách để sở hữu hoặc có quyền sở hữu đối với một công ty hay một tổ chức. Chứng khoán có thể được giao dịch tự do thông qua thị trường phi tập trung hoặc giao dịch qua các thị trường có điều tiết như các sàn giao dịch cổ phiếu và trái phiếu. Nhà đầu tư có thể đầu tư thông qua nhân viên môi giới chứng khoán hoặc tự thực hiện việc đầu tư thông qua các sàn giao dịch trực tuyến.