[Review Sách] "Chín Mạng": Nghe Loài Mèo Kể Về Cuộc Đời Vĩnh Hằng Của Chúng

Chín mạng là cuốn sách kể về cuộc đời trần thế của những con mèo. Không biết rằng những câu chuyện này là kiếp thứ bao nhiêu của bọn chúng nhưng có những con dường như đã quá mệt mỏi với cõi đời dài vô tận, chúng đi tìm cách kết thúc cuộc đời mình. Còn số khác thì dành cả cuộc đời mình để yêu và hiểu về tình yêu. Loài mèo vốn mang vẻ bí ẩn nay lại càng huyền bí hơn trong Chín mạng, thế nhưng chúng ta cũng được nhìn thấy những khía cạnh khác gần gũi và mới lạ của loài mèo. Tác phẩm tiêu biểu nhất của Songsin Tiewsomboon này sẽ là một cuốn sách hiếm có bởi đây không chỉ là một trải nghiệm thị giác độc đáo với nét vẽ ma mị mà còn là một tác phẩm văn học hiếm hoi viết về loài mèo theo cách đầy chân thực và lôi cuốn.
Chín mạng có 4 câu chuyện: Ngã Tư Sương, Vịnh Trăng Khuyết, Bất Tử và Tình Nhân.
Trong Vịnh Trăng Khuyết, Mèo Đen đến một vịnh nước với niềm tin chưa được ai kiểm chứng rằng làn nước bên dưới sẽ khiến những nỗi u sầu tan vào bóng tối của màn đêm. Còn trong Ngã Tư Sương có chú Mèo Xù nọ đã kiệt sức và thiếp đi trên con đường dài đằng đẵng của kiếm ăn và sinh tồn, chú mơ về một ngã tư phủ bởi làn sương trắng mà chưa ai biết đường đi lối lại và không thể tỉnh lại khỏi giấc mộng.
Mèo Xù nom rõ thảm thương. Suốt mấy tháng qua, cậu thiếu ngủ, lờ đờ vì gánh nặng sinh tồn đè lên cả những giấc mơ. Những mưu cầu của đời như xích xiềng, siết chặt, buộc cậu phải quyết định, cách này hay cách khác. Và lần đầu tiên cậu nhận ra. Phải chọn một con đường, không sao đi nổi còn khủng khiếp hơn chẳng có con đường nào. Vì rối bời, tuyệt vọng, cậu mỏi mệt, gầy hao, héo mòn cả tâm tư, thể xác.
Trong Chín mạng còn có một con mèo khác hẳn với hai chú mèo khắc khổ kia - đó là Mèo Xám khao khát sức mạnh và tràn trề sinh lực. Mèo Xám đã đổi trái tim mình với một con quỷ để có được sự bất tử và sức mạnh vô song. Nhưng mèo ta đâu có biết cuộc đánh đổi này chỉ là phù du vì mãi sau này nó mới nhận ra rằng không có tình yêu, sự vĩnh hằng cũng là vô nghĩa. Chưa một lần yêu và được yêu, mèo ta sống một kiếp đời đầy cô quạnh.
Câu chuyện mang tên Tình Nhân thì lại mang mùi vị khác. Đó là câu chuyện về một cặp tình nhân mèo bị chia cắt bởi biết bao phong ba bão táp nổi lên bởi Ngọn Gió Đố Kỵ. Tuy vậy, hết cửa ải này qua cửa ải khác, qua bao nhiêu năm tháng, chúng vẫn không ngừng tìm kiếm nhau trong thế giới rộng lớn để cuối cùng gặp được nhau ở một cánh đồng hoa rộn ràng khoe sắc. Khác với những câu chuyện có phần u buồn, Tình Nhân là câu chuyện tình vượt thời gian của loài mèo - loài vật gắn liền với sự bất tử.
1.Những kiếp đời dài vô tận
Số chín là con số tượng trưng cho sự vĩnh cửu, một con mèo có chín kiếp cũng giống như có được sự vĩnh hằng vậy. Trong Chín Mạng, niềm tin ấy được củng cố hơn bao giờ hết bởi mỗi chú mèo trong các câu chuyện dường như đã sống rất lâu, trải qua nhiều kiếp đời và chắc chắn rằng chúng vẫn sẽ sống nhiều cuộc đời vô tận khác ở những miền đất khác nhau. Lũ mèo ấy dường như đã đứng trước biết bao làn sinh tử và dường như bị đè nặng bởi áp lực phải sinh tồn. Cảm giác về thời gian miên man và một dấu chấm hết luôn ẩn hiện trong từng câu chữ.
Trên thế giới này, có biết bao điều chưa ai chứng thực. Nhưng con người vẫn cảm nhận sự tồn tại của chúng bằng giác quan và niềm tin, vượt trên cả lẽ thường.
Như câu chuyện về Ngã Tư Sương.
Tháng ấy, trời rét căm, ảm đạm. Nếu không có việc khẩn cần làm chẳng ai muốn lang thang trên những nẻo đường mờ mịt. Tất cả đều biết về ngã tư bí ẩn trừ một chú mèo xơ xác, tả tơi lê bước qua màn sương dày đặc, ánh mắt bối rối, miệng ngậm con cá nhỏ bắt được ở dòng suối bên rừng. [...] Một lát sau, Mèo Xù định ngả lưng dưới tán cây cao và xơi nốt con cá nhỏ vừa bắt được. Rồi cậu trông thấy dưới gốc cây, có thứ gì bằng đá. Một tấm mộ bia cũ kỹ, tiêu điều ngập trong đất bùn và cỏ dại mọc liêu xiêu với những nét khắc phai màu, không rõ.
Mèo Xù động lòng thương trước nấm mộ ven đường. "Khốn khổ thay! Chẳng một người thăm viếng. Nếu mình vùi thây giữa đồng không mông quạnh, mình sẽ mong ai dâng chút lễ hương."
Ngẫm nghĩ, cậu chia đôi con cá, đặt một nửa trước bia mộ mà rằng: "Dẫu ít ỏi này thôi. Chút lòng thành, người hãy nhận cho tôi".
Qua hình ảnh những chú mèo "bất tử", ta mới thấy được những khía cạnh khác của một cuộc đời vĩnh cửu. Sự bất tử không phải lúc nào tươi đẹp, những kẻ bất tử - như chú mèo đã vĩnh viễn mất đi khả năng yêu vì ước nguyện được sống mãi - dù cho có quyền lực đến đâu cũng không tránh khỏi nỗi cô đơn. Trong cuốn sách về chín kiếp của loài vật này, những con mèo được vẽ riêng lẻ, một mình, cảm giác như thể chúng đang sống một cuộc đời vô vùng cô quạnh và mệt mỏi. Sự bất tử dường như đã rút kiệt nghị lực sống của chúng. Songsin Tiewsomboon đã khắc họa rõ nét bóng hình thời gian vô tận trong mỗi câu chuyện của mình và khai thác những khía cạnh khác nhau về một cuộc đời vĩnh hằng theo cách đầy sáng tạo và sâu sắc.
Nhưng khi chạm đến năm thứ 100 của đời vĩnh cửu, Mèo Xám bắt đầu thắc mắc và mong mỏi một điều chẳng hiểu là chi. Chàng ước một lần thôi được biết yêu là gì. Nhưng than ôi, dẫu thử bao nhiêu cách chàng vẫn chẳng thấy đâu cái chạm của ái tình. "Có lẽ điều này liên quan đến trái tim", chàng nghĩ. Mèo Xám lên đường tìm Quỷ để đòi lại trái tim.
Khi Mèo Xám xin Quỷ trả lại mình trái tim, Quỷ đáp rằng: "Trái tim chẳng thể trao lại nữa... vì khi ta nói chuyện, nó đang hấp hối rồi." - "Hấp hối ư? .... Nhưng ngài là Quỷ... Quỷ là loài bất tử kia mà?" Mèo Xám thốt. "Sự bất tử ấy ta đã đổi cho mi để lấy trái tim này", Quỷ đáp.
Tuy vậy, càng đọc mình càng cảm thấy đồng cảm với những chú mèo - những sinh vật nhỏ bé đã phải đi qua bao nhiêu khó khăn để sinh tồn. Con người cũng từng trải qua những ngày dài vô tận và rơi vào trạng thái mất phương hướng với cuộc đời, bởi vậy mà mình nghĩ ai cũng sẽ cảm nhận được một mối liên kết chặt chẽ với mỗi chú mèo trong truyện. Có thể chính sự gắn kết và thân thuộc ấy đã khiến chất thơ trong cuốn sách thêm phần đẹp chăng?
2. Những địa danh bí ẩn của Chín mạng:
Bên cạnh việc khơi dậy những tò mò về cuộc sống của những con mèo "bất tử", Chín mạng còn là cuốn sách huyền bí với nhiều hình ảnh ma mị và ý nghĩa. Ngã Tư Sương là một ngã tư mà chú mèo xù nọ đã mơ đến sau khi thiếp đi vì kiệt sức nhưng đó cũng đã có thể là một mộng ảo trước khi nó qua đời. Chắc hẳn bạn đã từng một lần cảm thấy bối rối khi đứng trước ngã tư và không biết nên đi hướng nào? Chú mèo kia cũng vậy, Ngã Tư Sương là nơi kể cả con người cũng không biết nó sẽ dẫn đi đâu. Đối mặt với một địa danh vô thực nhưng mèo ta không thể tỉnh lại, chú buộc phải đưa ra lựa chọn sẽ đi con đường nào. Nhưng đâu sẽ là con đường sống, đâu sẽ con đường dẫn đến cái chết?
Chuyện kể rằng, xưa có miền bí ẩn chẳng ai muốn ghé chân. Không bản đồ nào lưu dấu ấn. Không người nào rành lối tỏ đường. Nó vang danh bởi truyền thuyết lạ thường: Những lữ khách mình đồng da sắt hay những hiền giả trí tuệ cao minh nếu lạc bước đến đó, khó quay về. Chẳng ai biết làm sao cho phải khi nơi ấy hiện ra ở cuối đường.
[... ] Một ngày mù sương, bốn bề tĩnh mịch chốn huyền thoại sẽ hiện ra trước kẻ không may đưa ra lựa chọn cho những câu hỏi mù mờ và những đáp án vô cớ...
Ẩn trong nỗi sợ, nơi ấy được truyền tụng cái tên chẳng rõ nguồn cơn: Ngã Tư Sương. [...] Chưa từng nghe về Ngã Tư Sương. Mèo Xù hoảng sợ ngoảnh nhìn khắp bốn phương. Trước sau. Trái. Phải sương giăng mờ, trắng xoá mọi ngả đường. Và sát bên sườn là vực sâu ngút ngàn bất tận.
Cậu nhủ lòng, chỉ là mộng mị thôi và cố tỉnh giấc, nhưng than ôi, chẳng được. Còn cách nào khác đâu, đành đi mãi về một hướng mong rằng sẽ tìm được lối ra. Nhưng, chọn một hướng đi mà chẳng biết phía trước có gì chưa từng là điều dễ dàng với cậu không chỉ ở ngã tư, mà trong cả cuộc đời. Cậu cay đắng mỉm cười, thầm nhủ: "Cái ngã tư này tàn nhẫn quá. Càng nhìn càng thấy rõ nó phản chiếu sự rối bời của chính cõi lòng ta... Phải làm sao để thoát ra?"
Còn Vịnh Trăng Khuyết là nơi những kẻ tuyệt vọng tìm kiếm sự giải thoát. Dưới vịnh là làn nước sâu thẳm và lạnh lùng, ánh sáng từ vầng trăng khuyết nhạt nhoà càng làm cho cảnh tượng thêm phần hiu quạnh. Một ngày nọ, có một chú mèo đen mệt mỏi cũng đến đây nhằm giải thoát bản thân nhưng điều kỳ lạ là chú phải đợi đến khi vầng trăng tròn khuyết dần mới quyết định tiến về vùng nước sâu thẳm. Dường như thời điểm trăng lưỡi liềm là mốc thời gian của cái chết vậy.
Thuở xa xưa, có một con vịnh nhỏ. Theo truyền thuyết, những người đến đó để kết liễu đời mình bằng cách bước vào lòng biển dưới bầu trời treo mảnh trăng khuyết sẽ tới cõi vĩnh hằng mà chẳng đớn đau chi. Từ ấy, con vịnh mang tên "Vịnh Trăng Khuyết".
[...] Một: Đêm trăng khuyết, bao kẻ mong được chết yên bình đã đến đây trút hơi thở cuối. Họ bắt chước chàng trai bước từng bước vào lòng biển. Và đúng như truyền thuyết, tất thảy đều êm đềm giã biệt thế gian.
Hai: Dân trong vùng, chẳng ai muốn bén mảng tới gần vì nhiều nguyên cớ khởi nguồn từ nỗi sợ. Và Vịnh Trăng Khuyết trở thành chốn dành riêng cho những kẻ cầu sự chết đã mất đi ý chí sinh tồn.
Những địa điểm này phảng phất nỗi u buồn, ám ảnh người đọc không chỉ bởi ý nghĩa mang tính biểu tượng, gắn liền với sự kết thúc, bí ẩn của chúng mà còn bởi nét vẽ ma mị và màu đen đặc trưng bao phủ những trang giấy. Đôi khi chính chúng gợi ra những câu hỏi: liệu con người cũng đã từng phải đối mặt với một Ngã Tư Sương nào đó trong cuộc đời? Hay Vịnh Trăng Khuyết cũng có thể là một địa điểm có thực mà chưa ai biết đến? Bởi hai địa danh này quả thực đều liên quan đến chính những vấn đề của con người.
3. Ánh sáng trong màn đêm:
Những chú mèo trong Chín mạng dù rơi vào tuyệt vọng nhưng đến cuối cùng chúng vẫn tự tìm thấy một lối đi cho bản thân và giải thoát chính mình khỏi sương mù của cuộc đời.
Mèo Xù trong Ngã Tư Sương cuối cùng tự chọn một ngả đường khác mà chỉ chú mới biết và thấu hiểu - con đường trong nội tâm mình. Mèo ta sau khi nghe lời khuyên từ một nàng Mèo Trắng xuất hiện tại chính Ngã Tư đã nhận ra một con đường mới mà ở đó tâm trí cậu sẽ không còn rối loạn nữa. Bừng tỉnh khỏi giấc mộng mù sương, chú tiếp tục sống cuộc đời dài vô tận của mình nhưng với tâm thế khác, không còn chút mệt mỏi và sầu não vì mèo ta đã nhìn thấy ánh sáng trong tâm hồn mình. Mèo Trắng đã muốn nói rằng Mèo Xù vẫn là người làm chủ cuộc đời mình và chú luôn luôn có khả năng để tạo con đường phù hợp với bản thân. Chúng ta thường lấy hy vọng từ những điều bên ngoài và có thể thấy được. Nhưng những hi vọng nội tại do chính bản thân tạo ra bằng niềm lạc quan và tiếng gọi trái tim cũng quan trọng không kém. Đó là một loại sức mạnh mà Mèo Xù đã tự đúc kết khi đứng trước nỗi tuyệt vọng cùng đường.
[...] Nhìn vẻ mặt nàng, cậu biết nàng nói thật. Nhưng lạ lùng thay, khác hẳn cậu, trông nàng tĩnh lặng, không hãi hùng, cũng chẳng băn khoăn. Cậu thắc mắc vì sao và nàng đáp lại rằng: "Bởi mình có thể tạo ra một lối đi khác dù nó không hiện diện ngay trước mắt."
"Lối đi vô hình đó không phải phép mầu, cũng chẳng là bí mật. Trước khi trả lời, mình hỏi bạn điều này: Nếu buộc phải lựa chọn bạn sẽ đi lối nào đây?"
[...] Lắng tai nghe, Mèo Trắng cười hiền. "Bạn thử nhìn lại ngã tư xem, bên phải bạn là bên trái mình. Bên trái mình, là bên phải mình. Trước bạn là sau mình, còn sau là trước. Nếu nhìn thật kỹ, ta sẽ nhận ra mỗi hướng đi mang ý nghĩa khác xa tuỳ hoàn cảnh từng người. Bước tiến của người này là bước lùi của kẻ khác. Lối đi người này chối bỏ thì kẻ nọ lại khát thèm.
"Vậy nên, con đường vô hình mình nói mới ban nãy là con đường sẽ đáp lại tiếng gọi của chính ta. Trái tim sẽ chỉ rõ lối ra. Bước theo đó, mọi hướng chông gai ta đều sẽ vượt qua. Chẳng màng điều gì đợi chờ phía trước. Chẳng cần tự hỏi đường nào nên bước. Đó là điều mình đã luôn tin."
Dù những bức tranh thường u tối và có phần quỷ dị, đằng sau mỗi câu chuyện của Songsin Tiewsomboon đều chứa đựng sự lạc quan và luôn có một tia hi vọng không thể dập tắt. Những chú mèo đều nhìn thấy ánh sáng của sự giác ngộ vào một thời điểm nào đó rồi từ đó tự vực dậy chính bản thân mình. Và đó chẳng phải cũng là thực tế cuộc sống sao? Nếu có bóng tối ắt sẽ có ánh sáng và sẽ không có màn đêm nào kéo dài quá lâu. Vào khoảnh khắc những chú mèo này quyết định rũ bỏ mọi mệt nhọc, chúng đã nghiệm ra cách sống cho riêng mình.
Mỗi khi đọc Chín mạng, mình cảm giác như thể được nghe chính bọn mèo kể lại cuộc đời của chúng vậy. Sống qua biết bao kiếp đời, những triết lý sống của bọn chúng thật đáng quý, mang cái không khí "bụi bặm" của lối sống tự do đặc trưng cho lũ mèo hoang mà thực rất đúng.
Không chỉ vậy, ánh sáng trong cuộc đời của những con mèo cũng là ánh sáng của tình yêu. Tình yêu giống như ngọn lửa trong Chín mạng vậy, nó thổi bùng lên khát vọng sống của muôn loài, đặc biệt là cặp tình nhân mèo trong câu chuyện cuối. Đó cũng là một trong những giá trị quan trọng nhất được gửi gắm qua tác phẩm. Liệu danh vọng, quyền lực và sức mạnh vô song có quan trọng hơn những tình cảm trân quý như tình yêu? Tình yêu sẽ khiến cuộc đời đẹp hơn, đáng sống hơn và trước khi quyết định đánh đổi điều này, bạn sẽ cần phải suy nghĩ thật kĩ. Ấy vậy nhưng độc giả có thể sẽ phải nhận ra trong nuối tiếc khi biết Mèo Xám đã trao khả năng cảm nhận tình yêu cho một con quỷ không có trái tim để lấy quyền lực và sự bất tử. Con quỷ đó đã được cảm nhận thứ tình cảm đẹp đẽ này tuy chỉ là đơn phương và không trọn vẹn, nó vẫn mãn nguyện với cuộc đời.
"Vậy ngài đã yêu chưa?" Quỷ gật đầu. " Và được yêu lại chứ?" Với chút hơi tàn, Quỷ cười khan. "Không... Chẳng kẻ nào muốn yêu loài quỷ. Nhưng ta đã hiểu cảm giác yêu người... Vậy đủ rồi." Mèo Xám ngẫm mãi mà chẳng thấu. Chàng buột miệng hỏi điều mình đau đáu: "Vậy yêu người... là xúc cảm ra sao?" Quỷ trầm ngâm. Đôi mắt về xa một chốc, Quỷ run rẩy thì thầm: "Như những đóa hoa chốn thiên đường ... Tim ta xao động ... Bỗng chốc ta nhận ra, sống cả ngàn năm tuổi không trái tim, không biết yêu thương chẳng đáng là chi so với một khoảnh khắc chợt vấn vương người."
4. Tranh là thơ không từ:
Chất thơ trong Chín mạng đến từ nhiều yếu tố. Nó có thể là lối kể chuyện độc đáo và dồi dào cảm xúc mà cũng có thể đến từ những hình ảnh biểu tượng mơ mộng nhưng huyền bí. Ấy vậy nhưng chắc chắn rằng, chất thơ của Chín mạng luôn ở trong những bức tranh.
Những bức vẽ là điều cuốn hút mình đầu tiên khi đọc Chín mạng. Gam màu của cuốn sách chỉ đơn giản là đen, trắng và xám thế nhưng chúng luôn tạo cảm giác sống động kì lạ. Điều khiến mình ấn tượng hơn cả đó là hầu hết những trang sách được phủ bởi một màu đen như thể một màn đêm đặc quánh vậy. Ở đó, mỗi sự vật được điểm thêm chi tiết bằng những đường gạch thẳng dường như đã trở thành một nét đặc trưng trong lối vẽ của Songsin.
Mỗi câu chuyện đều có một khung cảnh riêng, chân thực đến không tưởng. Nếu nhìn kĩ Ngã Tư Sương, bạn sẽ phần nào cảm thấy bối rối và một nỗi sợ mơ hồ có thể sẽ dâng lên. Hay nếu ngắm nhìn Vịnh Trăng Khuyết bất giác bạn sẽ cảm nhận được nỗi u buồn và lạnh lẽo của một địa điểm đã từng chứng kiến bao nhiêu con người đã "cầu cái chết". Chỉ với màu đen và trắng, Songsin Tiewsomboon như dùng ma thuật để khiến từng khung cảnh thêm sống động. Không chỉ vậy, tuy mỗi chú mèo vẫn giữ nguyên nét đáng yêu, đôi mắt của chúng hiện rõ bao cảm xúc của hỉ nộ ái ố: có vui, có buồn, có mệt mỏi và cả tuyệt vọng.
Điều khiến đây là một cuốn sách thú vị hơn cả đó là những hình vẽ có chút kinh dị và đậm chất dân gian Châu Á. Bạn sẽ thường xuyên thấy những dải mây mềm mại hay cánh hoa đào biểu tượng cùng phượng hoàng hay con lân đã xuất hiện trong nhiều nền văn hoá. Tuy vậy, trong Chín mạng cũng không thiếu những hình tượng độc đáo và rất riêng của Songsin Tiewsomboon: những con quỷ có bộ dạng đáng sợ, khắc khổ hay chính những chú mèo sống động và gần gũi với con người.
Chín mạng quả thực là một tác phẩm tuyệt vời của văn học và nghệ thuật, đầy cuốn hút như thể có một phép thuật huyền bí nào vậy.
Tác giả: Diệp Anh
--------------------------------------------------
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy
Bạn đam mê viết lách, yêu thích đọc sách và muốn lan tỏa văn hóa đọc tới cộng đồng của YBOX.VN? Đăng ký để trở thành CTV Bookademy tại link: [protected info]
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.