Khảo Sát Đầu Kỳ

1. Mục tiêu
- Thực hiện khảo sát tại các xã dự án để thu thập dữ liệu về công tác bảo vệ, phục hồi, và phát triển rừng và sản xuất hành tím tại địa phương
- Cung cấp bằng chứng (dưới dạng dữ kiệu đầu kì) cho (i) công tác lập kế hoạch, thực hiện, giám sát và đánh giá dự án và (ii) các đối thoại và kiến nghị chính sách của dự án
2. Nội dung
Khảo sát đầu kỳ sẽ tập trung vào các nhóm nội dung chính sau:
- Đánh giá hiện trạng rừng ngập mặn và đa dạng sinh học, bao gồm diện tích, mức độ suy thoái, khả năng tái sinh và các rủi ro hiện hữu do triều cường, sóng lớn và các hình thái xói lở ven biển
- Phân tích các thách thức môi trường chủ yếu đang gia tăng do xói lở bờ biển, nước biển dâng và xâm nhập mặn; đồng thời đưa ra khuyến nghị về khu vực trồng rừng mới tiềm năng và các loài cây ngập mặn phù hợp nhất với điều kiện sinh thái địa phương
- Đánh giá điều kiện kinh tế - xã hội của cộng đồng địa phương, bao gồm nguồn sinh kế chính, mức độ phụ thuộc vào tài nguyên rừng và khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu
- Xác định các mô hình sinh kế thân thiện với môi trường và tiết kiệm tài nguyên, có tính đến mức độ nhiễm mặn, điều kiện nguồn nước ngầm và khả năng áp dụng trong sản xuất nông nghiệp (bao gồm canh tác hữu cơ)
- Rà soát các thay đổi pháp lý liên quan đến chính sách khí hậu trong ba năm gần đây, nhằm phục vụ hoạt động nâng cao năng lực và vận động chính sách dựa trên bằng chứng của dự án
3. Kết quả đầu ra
Kết quả đầu ra của hoạt động sẽ là báo cáo khảo sát đầu kì (tiếng Việt và tiếng Anh) bao gồm các nội dung sau:
- Bảng chú giải thuật ngữ và từ viết tắt
- Bối cảnh
- Mục tiêu
- Phạm vi và nội dung khảo sát
- Các công cụ được sử dụng
- Những phát hiện chính (bao gồm các dữ liệu đầu kì thu thập được nhằm phục vụ cho công tác lập kế hoạch, thực hiện, giám sát và đánh giá dự án và các đối thoại và kiến nghị chính sách của dự án)
- Hạn chế của cuộc khảo sát
- Kết luận và kiến nghị
- Phụ lục
4. Phương pháp thực hiện
Khảo sát đầu kỳ của dự án B42 sẽ được triển khai theo phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu tài liệu, thu thập dữ liệu sơ cấp - thứ cấp và phân tích định tính - định lượng, nhằm bảo đảm bộ dữ liệu nền đầy đủ, khách quan và có khả năng sử dụng cho theo dõi - đánh giá dự án. Cách thức thực hiện bao gồm các bước sau:
5. Kế hoạch triển khai
6. Các bên liên quan và hoạt động điều phối/thực hiện
a) Rà soát và phân tích tài liệu thứ cấp
Tư vấn sẽ nghiên cứu các tài liệu sẵn có của dự án và các nguồn thông tin liên quan ở cấp tỉnh, huyện và xã, bao gồm nhưng không giới hạn ở:
• Hồ sơ và tài liệu thiết kế dự án B42.
• Báo cáo kiểm kê rừng, báo cáo hiện trạng rừng ngập mặn của Chi cục Kiểm lâm và Ban Quản lý Rừng phòng hộ.
• Báo cáo KT-XH của các xã, phường dự án năm 2023-2025.
• Số liệu và báo cáo về xói lở bờ biển, triều cường, xâm nhập mặn, thủy văn - khí tượng.
• Báo cáo về tình hình sản xuất hành tím, sử dụng nước - phân bón - thuốc BVTV, thị trường đầu ra.
• Các nghiên cứu về sinh kế ven biển, thích ứng BĐKH, bảo vệ rừng ngập mặn, và các tài liệu của cơ quan ngành nông nghiệp, môi trường.
• Các văn bản pháp luật, chính sách mới ban hành liên quan đến khí hậu, rừng và sinh kế trong 3 năm gần đây.
Kết quả rà soát sẽ giúp tư vấn xác định khoảng trống thông tin và xây dựng khung khảo sát phù hợp.
b) Xây dựng kế hoạch và bộ công cụ khảo sát
Tư vấn sẽ xây dựng kế hoạch tổng thể khảo sát đầu kỳ, bao gồm:
• Phương pháp tiếp cận tổng thể và logic khảo sát.
• Kế hoạch thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp.
• Phương pháp lấy mẫu, cỡ mẫu và cơ cấu mẫu theo giới, dân tộc, nhóm sinh kế.
• Bộ công cụ thu thập dữ liệu:
o Bảng hỏi định lượng cho hộ gia đình (hộ ven rừng, hộ trồng hành tím).
o Hướng dẫn thảo luận nhóm cho cộng đồng, phụ nữ, hộ dân tộc Khmer, nhóm bảo vệ rừng, nông dân hành tím.
o Hướng dẫn phỏng vấn sâu với chính quyền địa phương, chủ rừng, kiểm lâm, doanh nghiệp thu mua - chế biến hành, tổ chức xã hội, các chuyên gia.
o Mẫu ghi nhận quan sát thực địa đối với rừng ngập mặn và khu vực ven biển.
Tư vấn sẽ họp thống nhất kế hoạch và công cụ với AFV và các đối tác địa phương trước khi hoàn thiện và triển khai.
c) Thu thập dữ liệu sơ cấp
Dữ liệu sơ cấp sẽ được thu thập với sự phối hợp của các đối tác địa phương và được giám sát kỹ thuật bởi AFV. Các hoạt động bao gồm:
• Tập huấn điều tra viên và tình nguyện viên địa phương về cách sử dụng công cụ, kỹ năng phỏng vấn, nguyên tắc đảm bảo bình đẳng giới và hòa nhập.
• Thảo luận nhóm tập trung với các nhóm cộng đồng, nhóm phụ nữ, nhóm nông dân hành tím, nhóm bảo vệ rừng và thanh niên, nhằm thu thập thông tin định tính về rủi ro, mức độ dễ tổn thương, ưu tiên và kỳ vọng hỗ trợ.
• Phỏng vấn sâu với đại diện chính quyền, chủ rừng, kiểm lâm, Phòng NN&PTNT, doanh nghiệp thu mua, chuyên gia môi trường - lâm nghiệp nhằm bổ sung dữ liệu phân tích chính sách, quản lý rừng, quản lý tài nguyên và các rào cản/thách thức trong thực tiễn.
d) Quan sát và khảo sát hiện trường
Tư vấn và nhóm khảo sát sẽ tiến hành:
• Ghi nhận hiện trạng rừng ngập mặn, khu vực bị xói lở, mức độ triều cường và xâm nhập mặn.
• Xác định các khu vực ưu tiên cho trồng mới / phục hồi rừng dựa trên điều kiện thủy văn - địa hình - sinh thái.
• Tham vấn thêm với người dân địa phương về thay đổi môi trường và tác động đến sinh kế.
e) Phân tích dữ liệu và lập báo cáo
• Nhập liệu, kiểm tra sai số, làm sạch và phân tích dữ liệu bằng các phương pháp thống kê mô tả và phân tích định tính.
• Tổng hợp kết quả theo các nhóm nội dung chính: rừng ngập mặn, môi trường - khí hậu, sinh kế hành tím, kinh tế - xã hội, chính sách.
• Xây dựng Báo cáo khảo sát đầu kỳ bằng tiếng Việt và tiếng Anh, bao gồm:
o Phân tích phát hiện chính
o Đánh giá rủi ro và mức độ dễ bị tổn thương
o Khuyến nghị kỹ thuật và chính sách cho dự án
• Trình bày kết quả và lấy ý kiến các bên liên quan trước khi hoàn thiện báo cáo cuối cùng.
7. Ngân sách dự kiến
8. Quản lý rủi ro
9. Giám sát và đánh giá