MỤC LỤC:
I. Bán hàng là gì trong kinh doanh?
II. Các hình thức bán hàng phổ biến hiện nay
1. Bán hàng trực tiếp
2. Bán hàng qua điện thoại
3. Bán hàng online/Bán hàng trực tuyến
4. Bán hàng tại cửa hàng, siêu thị
5. Bán hàng B2B
6. Một số hình thức khác
III. Bật mí quy trình bán hàng để “chốt sales” hiệu quả
V. FAQ - Các khái niệm liên quan đến bán hàng
1. Người bán hàng là gì?
2. Quản trị bán hàng là gì?
Theo từ điển kinh tế Oxford, bán hàng là quá trình thuyết phục khách mua sản phẩm hoặc dịch vụ. Nhân viên bán hàng là người trực tiếp thực hiện quá trình này thông qua tư vấn và giao tiếp.
Trong tiếng Anh, thuật ngữ phổ biến nhất cho bán hàng là Sales (danh từ). Tuy nhiên, còn có sell và sale - ba từ này đều liên quan đến hoạt động mua bán nhưng khác nhau về ngữ pháp và cách sử dụng, dễ gây nhầm nếu không nắm rõ:
Sales (danh từ): Chỉ hoạt động bán hàng nói chung, hoặc một giao dịch cụ thể. Ví dụ: He works in sales. (Anh ấy làm trong ngành bán hàng)
Sell (động từ): Chỉ hành động bán. Ví dụ: I want to sell my car. (Tôi muốn bán chiếc xe của mình)
Sale (danh từ): Thường chỉ một đợt giảm giá hoặc sự kiện bán hàng. Ví dụ: This shirt is on sale. (Chiếc áo này đang được giảm giá)
Vai trò của bán hàng trong kinh doanh
Bán hàng trực tiếp là hình thức người bán gặp gỡ và giao tiếp trực tiếp với khách hàng mà không thông qua trung gian.
Ví dụ: Nhân viên cửa hàng quần áo tư vấn khách chọn size, màu sắc.
Hình thức này dựa trên việc gọi điện thoại trực tiếp cho khách hàng để giới thiệu sản phẩm hoặc dịch vụ.
Ví dụ: Ngân hàng gọi tư vấn thẻ tín dụng, trung tâm Anh ngữ gọi phụ huynh để giới thiệu khóa học, hoặc các shop online gọi xác nhận đơn hàng, upsell sản phẩm.
Bán hàng online ngày càng trở nên phổ biến với sự phát triển của Internet và mạng xã hội. Doanh nghiệp có thể bán hàng thông qua website, sàn thương mại điện tử (như Shopee, Lazada) hoặc mạng xã hội (Facebook, TikTok). Ưu điểm của hình thức này là tiết kiệm chi phí mặt bằng, tiếp cận lượng khách hàng lớn và hoạt động 24/7.
Ví dụ: Học sinh kinh doanh áo phông tự thiết kế trên Shopee.
Đây là mô hình truyền thống, người mua sẽ đến cửa hàng/siêu thị để lựa chọn và mua hàng. Ưu điểm là khách có thể trực tiếp xem, chạm và trải nghiệm sản phẩm, từ đó tăng khả năng ra quyết định. Các chuỗi siêu thị lớn như WinMart hay Co.opmart là ví dụ tiêu biểu cho hình thức này.
Ví dụ: WinMart, Co.opmart trưng bày sản phẩm để khách nếm thử thực phẩm hoặc trải nghiệm đồ gia dụng trước khi mua.
Bán hàng B2B là hoạt động bán sản phẩm hoặc dịch vụ từ doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác.
Ví dụ: Công ty phần mềm cung cấp giải pháp quản lý cho nhà máy sản xuất.
Ngoài các loại hình trên, còn có bán hàng đa cấp - sản phẩm được phân phối qua nhiều cấp đại lý, mỗi cấp đều có lợi nhuận riêng. Hoặc bán sỉ - bán hàng với số lượng lớn cho các nhà bán lẻ, đại lý hoặc doanh nghiệp khác.
Ví dụ: Shop quần áo cung cấp sỉ cho các cửa hàng nhỏ trong khu vực.
Dù có nhiều cách tiếp cận khách hàng, quy trình bán hàng hiệu quả thường xoay quanh hành trình nhận thức của người tiêu dùng là Biết → Quan tâm → Quyết định → Mua. Dựa vào hành trình này, nhân viên kinh doanh có thể chốt đơn hiệu quả với quy trình sau:
Bước đầu tiên là xác định đối tượng khách hàng mục tiêu và tìm kiếm những người có khả năng quan tâm đến sản phẩm/dịch vụ của bạn.
Tiếp cận khách hàng tiềm năng thông qua các kênh phù hợp (điện thoại, email, mạng xã hội) để làm quen và tạo thiện cảm ban đầu.
Thay vì nói ngay về sản phẩm, hãy đặt câu hỏi để thấu hiểu nhu cầu, "nỗi đau" thực sự của khách hàng, từ đó mới giới thiệu các tính năng phù hợp.
Đưa ra giải pháp tối ưu cho khách và khéo léo xử lý các thắc mắc, lo ngại của họ. Đây là bước then chốt để thuyết phục khách chốt đơn.
Chủ động đề nghị ký kết hợp đồng hoặc hoàn tất thanh toán.
Duy trì liên lạc để đảm bảo khách hài lòng với sản phẩm/dịch vụ. Điều này không chỉ gia tăng trải nghiệm mà còn tạo cơ hội bán hàng lặp lại.
Người bán hàng hay nhân viên bán hàng, trong tiếng Anh thường gọi là Salesperson, Salesman/Saleswoman hoặc Sales Representative.
Quản trị bán hàng (tiếng Anh là Sales Management) là hoạt động quản lý và tối ưu hóa toàn bộ quy trình bán hàng và đội ngũ người bán hàng. Mục tiêu của quản trị bán hàng là đảm bảo bộ phận bán hàng đạt được và vượt mục tiêu doanh thu đã đề ra.
Tóm lại, bán hàng là một quy trình quan trọng, đa dạng về hình thức và đòi hỏi một chiến lược bài bản. Hiểu rõ bản chất và các bước trong quy trình bán hàng chính là nền tảng then chốt dẫn đến thành công trong mọi hoạt động kinh doanh.